Czym jest oświecenie I jak je osiągnąć
Oświecenie to nic innego jak wyzwolenie od iluzji ego — od ciągłej potrzeby dążenia do więcej, od pragnienia osiągnięć, które mają dać nam poczucie wartości i spełnienia. W świecie zdominowanym przez materialne cele, często mylimy sukces z prawdziwą wolnością. Ale oświecenie to nie jest kolejny krok na drodze ku zewnętrznemu szczęściu — to głębokie zrozumienie, że to, czego szukamy, już mamy w sobie. Kiedy przestajemy działać z miejsca pragnień ego, odkrywamy spokój, który był z nami od zawsze.
W tej krótkiej myśli zawiera się coś głębszego niż tylko filozoficzne przesłanie – jest to wskazówka, jak uniknąć pułapki, w którą wielu wędrowców duchowych wpada: poszukiwania oświecenia jako czegoś, co można zdobyć, tak jak zdobywa się zewnętrzne rzeczy.
Krishnamurti pokazuje nam paradoks: oświecenie, którego tak gorąco pragniemy, nie jest czymś, co można osiągnąć przez wysiłek i intencjonalne działanie.
Kiedy zasiadamy do medytacji z nadzieją na oświecenie, robimy to samo, co wtedy, gdy sięgamy po nowy przedmiot, nową relację, czy też nowe doświadczenie – oczekujemy, że to coś nas wypełni, naprawi, da nam szczęście.
Jednak w tym działaniu powtarzamy ten sam schemat, co wcześniej – ciągle szukamy czegoś zewnętrznego, czegoś, co można „mieć” lub „osiągnąć.” Czy to kolejny zakup, nowa relacja, czy nawet medytacja, wciąż tkwimy w błędnym kole pragnień.
Medytacja, kiedy jest traktowana jako środek do celu, staje się kolejną iluzją. Zaczynamy ją postrzegać jako narzędzie do zdobycia czegoś – spokoju, równowagi, oświecenia. W ten sposób medytacja przestaje być stanem bycia, a staje się jeszcze jednym przedmiotem w naszym życiowym wyścigu za spełnieniem.
I tu Krishnamurti ukazuje nam kluczową różnicę: nie chodzi o to, by szukać oświecenia, ale by po prostu być – być w pełni obecnym, bez pragnień, bez oczekiwań, bez ciągłego dążenia do czegoś więcej.
To, co nas więzi, to nasze pragnienia. Często, gdy siadamy do medytacji, w sercu mamy nadzieję, że coś się wydarzy. Chcemy poczuć spokój, chcemy znaleźć odpowiedzi, chcemy doświadczyć transcendencji. A to „chcenie” jest dokładnie tym, co nas od tego oddziela.
Oczekując na oświecenie, nieświadomie trzymamy się pragnienia, a pragnienie – jak mówi wiele duchowych nauk – jest źródłem cierpienia.
Zamiast szukać oświecenia, Krishnamurti proponuje, byśmy przyjęli postawę pełnej akceptacji tego, co jest – bez pragnienia, bez oczekiwań. Kiedy wchodzimy w medytację z takim podejściem, przestajemy oceniać swoje doświadczenia.
Nie chodzi już o to, by coś osiągnąć, ale by być ciekawym, by obserwować to, co się dzieje, nie próbując tego zmieniać ani kształtować. To jest istota prawdziwej medytacji – stanie się cichym obserwatorem własnego wnętrza.
W tym stanie czystej obserwacji i akceptacji dochodzimy do sedna. Nie szukamy oświecenia, ponieważ nie ma niczego do znalezienia. Wszystko, czego potrzebujemy, już w nas jest.
Oświecenie nie jest czymś, co się zdobywa, ale czymś, co się odsłania, kiedy porzucimy pragnienia i oczekiwania. Jest to stan naturalny, stan bycia w pełnej harmonii z tym, co jest, bez oporu i bez lęku.
Oświecenie przychodzi, kiedy przestajemy za nim gonić. Podobnie jak fale, które są nieodłączną częścią oceanu, my jesteśmy już tym, czego szukamy. Wystarczy tylko przestać szukać – i być.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
Mistyczne doświadczenia: Przeżycia duchowe prowadzące do przekraczania ego
W tym artykule dowiesz się, czym są mistyczne doświadczenia, jak prowadzą do przekraczania ego oraz jakie praktyki mogą pomóc w ich osiągnięciu.
Czym jest oświecenie
Oświecenie, zwane również samorealizacją lub przebudzeniem (z sanskrytu bodhi, oznaczającego „wiedzieć” lub „być przebudzonym”), to stan świadomości, który według wielu tradycji filozoficznych i religijnych Wschodu – takich jak buddyzm, hinduizm, dżinizm i taoizm – można osiągnąć po długotrwałej praktyce medytacyjnej.
Oświecenie może również nastąpić nagle, co prowadzi do sporów pomiędzy zwolennikami stopniowego a natychmiastowego przebudzenia. W różnych tradycjach istnieją odmienne poglądy na temat jego natury, etapów i właściwości.
Doświadczenie to jest jednak często bardzo subiektywne, co wpływa na różnice w jego interpretacji zarówno między religiami, jak i wewnątrz różnych szkół filozoficznych oraz u poszczególnych nauczycieli duchowych.
Jest to moment, w którym iluzja oddzielności od świata, innych ludzi, a także od siebie samego, zanika. Oświecenie nie jest czymś, co można zrozumieć intelektualnie – to bezpośrednie doświadczenie, które przekracza logikę, myśli i pojęcia.
Oświecenie to poczucie jedności z całym istnieniem. W tym stanie osoba zdaje sobie sprawę, że nie jest jedynie ograniczoną jednostką z ciałem i umysłem, ale że jest częścią czegoś znacznie większego – nieskończonego, niezmiennego i wiecznego.
To przejście z identyfikacji z ego (czyli tą częścią nas, która postrzega siebie jako oddzielną i ograniczoną) do stanu czystej świadomości, gdzie nie ma poczucia „ja” w klasycznym sensie.
Główne aspekty oświecenia:
Zanik ego – Kluczowym elementem oświecenia jest przekroczenie ego, czyli tej części nas, która wierzy w dualność, dąży do kontroli i ocenia wszystko przez pryzmat „ja” i „moje.” W stanie oświecenia człowiek widzi, że ego to tylko narzędzie przetrwania, a nie nasza prawdziwa tożsamość.
Doświadczenie teraz – Oświecenie to pełne zanurzenie w chwili obecnej. Człowiek nie żyje już w przeszłości ani w przyszłości – doświadcza pełni tu i teraz. W tym stanie nie ma lęku ani zmartwień, ponieważ te pojęcia istnieją tylko wtedy, gdy umysł wędruje poza chwilę obecną.
Jedność ze wszystkim – Oświecenie to zrozumienie, że nie jesteśmy oddzielni od wszechświata, natury ani innych ludzi. Wszystko jest ze sobą połączone, a my jesteśmy częścią tej całości. Ta jedność jest źródłem pokoju, miłości i bezwarunkowego współczucia, ponieważ znikają podziały między „ja” a „inni.”
Wyzwolenie od cierpienia – Kiedy człowiek osiąga oświecenie, przestaje cierpieć z powodu przywiązań i awersji, które wynikają z pragnień i lęków ego. Oświecenie to stan głębokiej wolności, w którym osoba nie jest już uzależniona od zewnętrznych okoliczności, aby czuć się szczęśliwą.
Czy oświecenie to cel?
Chociaż wiele duchowych tradycji mówi o oświeceniu jako o najwyższym celu życia, warto zrozumieć, że nie jest to coś, co można osiągnąć przez siłę woli czy ambicje.
Oświecenie przychodzi naturalnie, gdy człowiek zaczyna rozumieć naturę rzeczywistości, odpuszcza kontrolę i otwiera się na to, co jest. To nie jest nagroda za ciężką pracę, ale raczej odkrycie tego, co zawsze było obecne – naszej prawdziwej natury.
Oświecenie nie jest również czymś, co można „zdobyć” jak tytuł lub przedmiot. To nie jest dodatek do osobowości czy sukces do osiągnięcia. Wręcz przeciwnie, to proces pozbywania się iluzji i odkrywania swojej pierwotnej, niezmiennej istoty.
Jak dojść do oświecenia?
Różne tradycje duchowe oferują różne ścieżki, ale wspólnym elementem jest praca nad świadomością. Joga, medytacja, modlitwa, introspekcja – to narzędzia, które pomagają odrzucić ograniczenia umysłu i ego. Nie jest to jednak coś, co można wymusić.
Oświecenie następuje w momencie, gdy jesteśmy gotowi puścić wszystkie przekonania o tym, kim myślimy, że jesteśmy, i otworzyć się na czystą obecność.
Zen, jako jedna z tradycji buddyzmu, podchodzi do duchowego rozwoju w sposób bardziej bezpośredni i praktyczny, kładąc duży nacisk na doświadczenie w chwili obecnej.
Chociaż nie przedstawia formalnej struktury kroków tak jak Ośmioraka Ścieżka, to jednak oferuje szereg praktyk i wskazówek, które pomagają w osiągnięciu oświecenia:
Medytacja zazen – Kluczowa praktyka w zen, polegająca na siedzeniu w ciszy, z uwagą skierowaną na oddech, bezpośrednie obserwowanie myśli i emocji, co prowadzi do zwiększonej świadomości i spokoju umysłu.
Uważność (Mindfulness) – Zen zachęca do praktykowania uważności w codziennych czynnościach, niezależnie od tego, czy jest to jedzenie, chodzenie, czy rozmowa. Uważne wykonywanie działań pomaga w głębszym zrozumieniu siebie i otaczającego świata.
Kinhin – Praktyka chodzonej medytacji, która łączy ruch z uważnością, pozwalając praktykującemu doświadczyć medytacji w ruchu.
Koany – Zagadnienia filozoficzne lub pytania, które mają na celu przełamanie zwykłego sposobu myślenia i prowadzenie do głębszego zrozumienia rzeczywistości. Koany są często używane w nauczaniu zen, aby pomóc uczniom w odkryciu ich własnej prawdy.
Kultywowanie współczucia – Zen naucza, że prawdziwe oświecenie wiąże się z rozwijaniem współczucia dla innych. Działanie w sposób, który przynosi dobro innym, jest integralną częścią praktyki zen.
Utrzymywanie równowagi – Zen podkreśla znaczenie równowagi między pracą, odpoczynkiem i praktyką duchową, a także potrzebę życia w zgodzie z naturą.
Szukania w codzienności – Zen uczy, że oświecenie nie jest oddzielnym stanem, ale można je znaleźć w każdej chwili, niezależnie od sytuacji. Zachęca do dostrzegania piękna i głębi w zwyczajnych codziennych doświadczeniach.
Nauka od mistrza – W tradycji zen, uczeń często pracuje pod kierunkiem mistrza, który prowadzi go w praktyce i dzieli się mądrością. Relacja ta jest istotna dla rozwoju duchowego.
Choć zen może różnić się w swoim podejściu od innych szkół buddyzmu, jego celem jest to samo – prowadzenie do bezpośredniego doświadczenia rzeczywistości i ostatecznego wyzwolenia. Kluczowym aspektem zen jest prostota i głębia praktyki, która nie opiera się na złożonych filozofiach, lecz na praktycznym doświadczaniu życia tu i teraz.
Oświecenie w najprostszych słowach
Powrót do dziecięcej niewinności: Oświecenie to ponowne stanie się dzieckiem, powrót do swojej pierwotnej natury, w której radość, czujność i współczucie stają się podstawą życia.
Życie chwilą obecną: Oświecenie polega na pełnym zanurzeniu się w teraźniejszości, bez skarg i wyjaśnień, z poczuciem pełnej obecności i akceptacji.
Uwolnienie od pragnień: To stan, w którym człowiek uwalnia się od żądz i niechęci, osiągając harmonię z samym sobą i otaczającym światem.
Prostota i uczciwość: Oświecenie to powrót do prostoty, miłości oraz wiary w zwycięstwo prawdy. Oznacza wzniesienie się ponad ograniczenia umysłu i odnalezienie swojego naturalnego „ja”.
Pułapki na ścieżce do oświecenia
Na ścieżce duchowego rozwoju, w drodze do oświecenia, nie brakuje trudności i pułapek, które mogą spowolnić postęp praktykującego. Jednym z takich „ślepych zaułków” jest tzw. „jaskinia szatana,” określenie używane w tradycji zen.
Odnosi się ono do stanu euforycznego uniesienia, który choć wydaje się być wyjątkowo przyjemny i bliski duchowego spełnienia, w rzeczywistości jest złudzeniem. Osoba w takim stanie może odczuwać intensywną radość, ekstazę, a nawet poczucie jedności ze światem, co może być łatwo pomylone z oświeceniem.
Jest to jednak tylko tymczasowy stan, który zatrzymuje praktykującego na powierzchni duchowego doświadczenia, uniemożliwiając dalsze, głębsze zanurzenie się w istotę prawdziwego przebudzenia.
Tego rodzaju doświadczenia mogą być kuszące, bo któż chciałby zrezygnować z tak intensywnego poczucia szczęścia? Problem polega na tym, że stan ten, choć przyjemny, nie jest trwały i nie prowadzi do pełnej realizacji duchowej.
To forma duchowego egoizmu, w którym zatracamy się w iluzji, wierząc, że osiągnęliśmy ostateczny cel. Zen zwraca uwagę na to, że prawdziwe oświecenie nie polega na poszukiwaniu przyjemności, nawet tej duchowej, lecz na wyzwoleniu z wszelkich przywiązań, w tym także przywiązania do takich stanów ekstazy.
Z drugiej strony, są też osoby, które przypadkowo doświadczają oświecenia, nie zdając sobie nawet sprawy, czym ono jest. Może się to wydarzyć nagle, bez długiej praktyki medytacyjnej czy duchowego przygotowania.
Ludzie ci nie zawsze potrafią nazwać lub zrozumieć, co się z nimi stało, ponieważ ich doświadczenie nie wynikało z systematycznej pracy nad sobą, lecz z nagłego przebłysku.
Dla nich oświecenie może jawić się jako niespodziewana zmiana perspektywy, która wywraca całe ich rozumienie świata i siebie do góry nogami. Może to prowadzić do poczucia dezorientacji lub potrzeby szukania dalszych wyjaśnień.
Te dwa przykłady – „jaskinia szatana” i przypadkowe oświecenie – pokazują, jak złożony i subiektywny może być proces duchowego przebudzenia. Z jednej strony, można utknąć w iluzji, myląc stan przejściowy z ostatecznym celem, z drugiej strony, oświecenie może przyjść niespodziewanie i bez świadomości, co tak naprawdę się wydarzyło.
Ostatecznie, ścieżka do oświecenia wymaga głębokiej samoświadomości, cierpliwości oraz zdolności do rozróżniania między tym, co jest prawdziwą realizacją duchową, a tym, co nią tylko się wydaje.
Często występują nieporozumienia dotyczące natury oświecenia
Oświecenie umożliwia dostrzeganie świata w jego prawdziwej postaci, wraz z cierpieniem, które jest jego integralną częścią. Mimo obecności tego cierpienia, oświecony człowiek może prowadzić wrażliwe, pełne i radosne życie.
Uwolnienie od bólu byłoby zafałszowaniem rzeczywistości; cierpienie jest nadal obecne, ale dotyczy tylko chwili obecnej i szybko zanika w obliczu zmieniających się okoliczności.
Oświecenie nie jest stanem wszechwiedzy ani nie prowadzi do zaniku aktywności, myśli czy emocji. Jeśli jednak postrzegać wszechwiedzę jako głębokie zrozumienie ostatecznej natury zjawisk, można uznać, że oświecenie ma cechy takiej wszechwiedzy, ale w innym sensie niż posiadanie pełnej wiedzy o wszystkich wydarzeniach.
Warto również zauważyć, że oświecenia nie można osiągnąć przy pomocy substancji farmakologicznych czy narkotyków. Choć środki te mogą dostarczyć emocjonalnych uniesień, nie zapewniają one prawdziwego wglądu ani nie oczyszczają postrzegania świata.
„Nieprzywiązywanie się”, które jest charakterystyczne dla stanu oświecenia, stoi w bezpośrednim kontraście do uzależnienia, jakie może wywoływać użycie narkotyków.
Często pojawia się także mylne przekonanie, że oświecenie automatycznie eliminuje osobiste wady czy słabości, takie jak uzależnienia lub nieetyczne zachowania.
Historia dostarcza wielu przykładów, które pokazują, że nawet osoby oświecone mogą zmagać się z nałogami, jak alkoholizm, lub wykorzystywać swoją pozycję w nieodpowiedni sposób, na przykład w relacjach seksualnych z uczniami.
Mimo kontrowersyjnych zachowań, nauka, którą przekazują, może być prawdziwa i głęboka.
Medytacja: Przekraczanie ograniczeń ciała i umysłu
Ciało i umysł to fascynujące narzędzia, ale warto zrozumieć, że nie są one tożsame z tym, kim naprawdę jesteś. Ciało to jedynie zbiór materii – kształtowany przez pokarmy, które zjadłeś, a umysł to suma doświadczeń i informacji, które zgromadziłeś z otaczającego cię świata.
Tak jak posiadasz dom czy konto bankowe, tak samo posiadasz ciało i umysł. Dbając o ich kondycję, zapewniasz sobie wygodniejsze życie, ale nie znajdziesz w tym pełnego spełnienia. Nawet jeśli ciało i umysł funkcjonują idealnie, nie dostarczą one głębokiego poczucia szczęścia. Ich rola sprowadza się jedynie do umożliwienia ci komfortu w codziennym życiu.
Ciało i umysł, choć niezwykle istotne dla codziennego funkcjonowania, ograniczają nasze postrzeganie rzeczywistości. Są doskonałymi narzędziami przetrwania, ale nie mogą wypełnić ludzkiego pragnienia głębszego sensu i zrozumienia. To właśnie dlatego tak wielu ludzi, nawet mając zaspokojone wszystkie materialne potrzeby, odczuwa brak czegoś więcej.
Nasza istota – jako świadomej, myślącej istoty – przekracza proste biologiczne i materialne potrzeby. Owszem, jedzenie, sen, reprodukcja i inne podstawowe funkcje są niezbędne, ale nie definiują one w pełni sensu naszego życia.
Dążymy do czegoś większego, przekraczającego codzienność, ponieważ natura człowieka polega na poszukiwaniu głębszej prawdy o sobie i świecie.
Przekraczanie ograniczeń ciała i umysłu
Aby odkryć swoją prawdziwą naturę, musisz wyjść poza granice ciała i umysłu. Medytacja i joga to narzędzia, które pozwalają na takie doświadczenie. Te starożytne, a jednocześnie naukowo udowodnione praktyki, umożliwiają ci wgląd w to, kim naprawdę jesteś – nie jako ciało czy umysł, ale jako istota, która przekracza te fizyczne i mentalne ograniczenia.
Medytacja otwiera drzwi do nieograniczonego wymiaru twojego istnienia. Poprzez regularną praktykę, stopniowo odrywamy się od identyfikacji z ciałem i umysłem, odkrywając, że nasza prawdziwa natura jest znacznie szersza i głębsza.
To proces, który prowadzi nas do pełni – do doświadczenia samego siebie jako czystej świadomości, poza dualizmem umysłu i materii.
Zrozumienie, że ciało i umysł to tylko narzędzia, a nie tożsamość, otwiera nas na głębszą rzeczywistość. To pozwala nam nie tylko lepiej funkcjonować na poziomie materialnym, ale także osiągnąć prawdziwe spełnienie, którego nie znajdziemy w zewnętrznych dobrach czy zmysłowych przyjemnościach.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
Czym jest medytacja zazen: Jak praktykować zen na co dzień
Czy zastanawiałeś się kiedyś, jak odnaleźć spokój w codziennym chaosie? Medytacja zazen, głęboko zakorzeniona w filozofii zen, to klucz do ciszy umysłu i uważności. Poznaj praktykę, która zmienia życie krok po kroku, wprowadzając harmonię i równowagę, zarówno na macie, jak i poza nią.
Podsumowanie
Osiągnięcie wyzwolenia to uwolnienie się od iluzji, że nasze szczęście, spełnienie, czy prawdziwa wartość zależą od rzeczy zewnętrznych. To głębokie zrozumienie, że jesteśmy czymś więcej niż naszymi myślami, pragnieniami, czy materialnymi osiągnięciami.
Wyzwolenie jest stanem, w którym nasze wewnętrzne ja staje się wolne od przywiązań, oczekiwań i ograniczeń narzuconych przez ego. To odnalezienie autentycznej wolności, która jest w nas od zawsze, ale często zakryta przez pościg za tym, co oferuje świat zewnętrzny.
Nasze ego odgrywa kluczową rolę w oddalaniu nas od wyzwolenia. Ego podpowiada nam, że szczęście leży w zdobywaniu coraz większych zaszczytów, bogactw, a także w nieustannym dążeniu do akceptacji i uznania.
Chce więcej i więcej — więcej pieniędzy, więcej sukcesów, więcej pochwał — ale w rzeczywistości każde z tych pragnień to kolejna iluzja, która oddala nas od prawdziwej wolności. Ego uwodzi nas myślą, że w przyszłości będziemy spełnieni, że jeśli tylko zdobędziemy to czy tamto, odnajdziemy spokój.
Ale to nigdy nie następuje. Pragnienia ego są jak studnia bez dna — im więcej dostajemy, tym bardziej czujemy, że nam czegoś brakuje.
Rozpoznać pragnienia ego to zrozumieć, że wszystko, co popycha nas do zewnętrznych sukcesów, rywalizacji, sławy czy materialnych osiągnięć, jest tymczasowe.
Ego karmi się porównaniami, odgrywaniem ról, tworzeniem fasad. Gdy czujemy potrzebę, by być lepszym, mieć więcej, osiągać więcej dla samego osiągania — to sygnał, że działa ego.
Wyzwolenie polega na zrzuceniu tych iluzji. Na odpuszczeniu potrzeby ciągłego dążenia i na odnalezieniu radości, spokoju i spełnienia w tym, co już jest.
Kiedy zaczynamy żyć z miejsca wewnętrznej pełni, przestajemy szukać wartości w rzeczach zewnętrznych i rozumiemy, że to, co naprawdę ważne, już mamy w sobie. To powrót do prostoty, do bycia w chwili obecnej, do życia w zgodzie z prawdziwym sobą.
Ostatecznie, nasze życie staje się wyrazem tej wolności, a edukacja, zawód i kariera przestają być celem samym w sobie, a stają się tylko środkami do wyrażania naszego wewnętrznego światła i służenia innym z miejsca miłości, a nie z egoistycznych pobudek.
#udostępniono zdjęcia dzięki uprzejmości unsplash.com
Przypominam Ci o swoim koncie na BayCoffee, czyli platformie do wspierania internetowych twórców. Klikając w link poniżej, możesz wesprzeć moją działalność stawiając mi wirtualną kawę.
