Czy ból pleców może mieć swoje źródło w emocjach
Ból pleców to nie tylko efekt przeciążenia fizycznego czy nieprawidłowej postawy. Coraz więcej badań oraz doświadczeń praktyków zdrowia pokazuje, że przyczyny przewlekłych napięć i bólu często tkwią głębiej — w psychice, w ciele, które „zapamiętało” uraz, oraz w systemie nerwowym, który nie wrócił do równowagi po stresującym lub traumatycznym wydarzeniu.
Plecy, choć na pierwszy rzut oka jawią się jako mechaniczna konstrukcja wspierająca nasz szkielet, są w rzeczywistości czymś znacznie więcej. To cichy świadek naszego życia. Nieustannie rejestrują wszystko, czego nie zdołaliśmy wypowiedzieć słowami.
Przechowują emocje, które zostały stłumione, bo nie było przestrzeni ani bezpieczeństwa, by je wyrazić. Zapisują w sobie stres, który nie znalazł ujścia. Noszą ciężary, których nie mogliśmy lub nie chcieliśmy oddać światu.
Każde napięcie w plecach może być historią — niedokończonym zdaniem, urwanym krzykiem, niezrealizowaną potrzebą bliskości, którą nauczyliśmy się tłumić, bo tak było „bezpieczniej”. Przewlekły ból nie zawsze oznacza fizyczną kontuzję. Często jest zaproszeniem. Sygnałem z głębi ciała: „Zatrzymaj się. Posłuchaj mnie. Wysłuchaj tego, co zostało przemilczane.”
W psychosomatyce mówi się, że nasze ciało nie kłamie. Umysł może racjonalizować, wypierać, odcinać się od emocji — ale ciało pamięta wszystko. W tej pamięci nie chodzi o fakty, lecz o odczucia. O to, jak ciało zapamiętało zagrożenie, zawód, porzucenie, krytykę. O to, jak zareagowało, gdy nie mogło uciec, nie mogło walczyć, a jedynym ratunkiem było zamrożenie — i pozorne przetrwanie.
Plecy to miejsce, gdzie często metaforycznie „wkładamy wszystko za siebie” — zmartwienia, obowiązki, niespełnione oczekiwania, cudze ciężary. To w nich tworzą się zbroje: napięcia mięśniowe, sztywność, ograniczenia ruchu. I z czasem przestajemy nawet zauważać, że je nosimy, aż w końcu ciało zaczyna mówić językiem bólu.
W podejściu holistycznym ból to nie wróg. To posłaniec. Jego rolą nie jest zniszczyć nasze życie, lecz przywrócić nas do równowagi. Często jesteśmy tak przyzwyczajeni do ignorowania siebie, że dopiero ból zatrzymuje nas w pędzie.
Ból mówi: „Już wystarczy. Zatrzymaj się. Czas spojrzeć w siebie.” To moment, w którym możemy wybrać inną drogę — nie tłumienia i oddzielania się od ciała, ale jego słuchania, odczuwania, spotkania się z nim na nowo.
Prawdziwe uzdrowienie nie polega wyłącznie na rozmasowaniu mięśni czy korekcji postawy. To głęboki proces pojednania z ciałem, z własną historią, z tymi fragmentami siebie, które kiedyś musiały zniknąć, byśmy mogli przetrwać. Uzdrowienie to proces powrotu — nie tylko do zdrowych pleców, ale do siebie.
Dopiero gdy zrozumiemy, że nie jesteśmy oddzieleni od swojego ciała, że ból nie jest przypadkiem ani błędem, możemy rozpocząć prawdziwą zmianę. Praca z ciałem poprzez masaż, ruch, dotyk, uważność.
Praca z oddechem — świadomym, spokojnym, który rozpuszcza napięcia głębiej niż ręce masażysty. Praca z emocjami — nie przez ich kontrolę, ale przez pozwolenie im, by mogły się przejawić i zostać usłyszane.
To wtedy przerywamy cykl. Nie uciekając już przed bólem, ale spotykając się z nim z otwartością i szacunkiem. Nie traktując ciała jak maszyny do naprawy, ale jak przyjaciela, który przez lata wiernie nas niósł — mimo ciężaru, mimo przemilczanych ran, mimo wszystkiego, co ukrywaliśmy przed światem… i przed sobą.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
Kim jest współczesny homo sedentarius
Ruch jest integralną częścią naszego dziedzictwa ewolucyjnego, a siedzący tryb życia stanowi odstępstwo od naturalnego stanu rzeczy..
Nie możemy leczyć ciała ignorując emocje Nie możemy leczyć umysłu ignorując ciało
To zdanie zawiera głęboką prawdę, która wciąż zbyt rzadko znajduje należne jej miejsce w medycynie i psychoterapii. Odnosi się ono do fundamentalnej jedności psychofizycznej człowieka — nierozerwalnego związku między tym, co czujemy w ciele, a tym, co przeżywamy emocjonalnie i psychicznie.
Ciało nie funkcjonuje niezależnie od naszych przeżyć wewnętrznych. Każde napięcie mięśniowe, zmiana postawy, zaburzenie pracy narządów może być odpowiedzią na stłumioną emocję, chroniczny stres, traumatyczne doświadczenie.
Jeśli próbujemy leczyć ból fizyczny bez zrozumienia, że jego źródłem może być lęk, żal, frustracja czy dawno zapomniane przeżycia, wówczas działamy powierzchownie. Możemy uśmierzyć objaw, ale nie dotkniemy jego korzenia.
Z drugiej strony – leczenie umysłu bez zaangażowania ciała, bez uważności na to, co dzieje się w napięciach, w sposobie poruszania się czy oddychania – również jest niepełne.
Emocje i wspomnienia traumatyczne są często zapisane nie w słowach, lecz w doznaniach cielesnych. Umysł może próbować „zrozumieć”, „wybaczyć” czy „pozostawić za sobą”, ale dopóki ciało nadal żyje w stanie alarmu — uzdrowienie się nie domknie.
Dlatego prawdziwe leczenie wymaga podejścia całościowego. Wymaga, byśmy traktowali człowieka nie jako zestaw części do naprawienia, ale jako żywy, czujący system, w którym psychika i ciało wzajemnie się przenikają.
Gdy leczymy emocje – ciało się rozluźnia. Gdy uzdrawiamy ciało – umysł odzyskuje spokój. W tej wzajemnej zależności kryje się siła głębokiej przemiany.
Plecy jako emocjonalna mapa ciała
Plecy — szczególnie odcinek lędźwiowy, piersiowy i okolice łopatek — są jednym z obszarów ciała, w których często kumuluje się napięcie wynikające ze stresu. W psychosomatyce przyjmuje się, że:
odcinek szyjny i górna część pleców mogą gromadzić napięcia związane z „ciężarem odpowiedzialności” i mentalnym przeciążeniem,
obszar między łopatkami bywa miejscem przechowywania niewyrażonego smutku, żalu, braku wsparcia,
dolne plecy (lędźwia) często reagują na lęk egzystencjalny, niepewność finansową, brak poczucia bezpieczeństwa.
Nasz układ nerwowy nie rozróżnia stresu psychicznego od fizycznego — obie formy aktywują te same mechanizmy. Kiedy stres staje się przewlekły, nasze ciało zaczyna się dostosowywać, utrwalając wzorce napięcia, które z czasem prowadzą do bólu i ograniczeń ruchowych.
Jak rozpoznać, że ból pleców ma źródło emocjonalne?
Nie zawsze łatwo rozpoznać psychiczne źródło bólu, ale pewne sygnały są charakterystyczne:
ból nie ustępuje mimo fizjoterapii czy masaży,
pojawia się okresowo, zwłaszcza w momentach stresu lub napięcia emocjonalnego,
towarzyszy mu uczucie ciężaru, „ściśnięcia” lub ograniczenia oddechu,
zmienia swoje miejsce lub charakter w zależności od emocji,
współwystępuje z bezsennością, nadmiernym napięciem w szczęce, karku, barkach.
Praktyczne kroki które pomagają przerwać cykl bólu pleców
Przerwanie cyklu bólu pleców to nie jednorazowy zabieg. To zaproszenie do nowego rodzaju relacji ze swoim ciałem – opartej na uważności, szacunku i dialogu. Ciało nie jest wrogiem, który się buntuje. Jest mądrym przewodnikiem, który od lat próbuje ci coś powiedzieć.
Wystarczy się zatrzymać i posłuchać. Wszystko, czego potrzebujesz, już w tobie jest – tylko czasem trzeba to odkopać spod warstw napięcia, przyspieszenia i zapomnienia.
1. Świadomość ciała: Powrót do siebie
W świecie zdominowanym przez ekran i pośpiech wielu z nas żyje odciętych od własnego ciała. Dopiero kiedy pojawia się ból, zaczynamy „zwracać uwagę”. Świadomość ciała to sztuka wracania do siebie – nie tylko wtedy, gdy boli.
Warto codziennie na chwilę się zatrzymać i przeskanować ciało: gdzie czuję napięcie? Gdzie brakuje mi przestrzeni, oddechu? Czy moje ramiona są uniesione? Czy zaciskam szczękę, choć nikt mnie nie atakuje? To proste pytania, ale ich regularne zadawanie pozwala przestać działać na autopilocie. A zmiana nie zaczyna się od rewolucji – zaczyna się od zauważenia.
2. Praca z oddechem: Odzyskaj spokój od wewnątrz
Oddech jest jak pomost między ciałem a emocjami. Kiedy jesteśmy zestresowani, nasz oddech staje się płytki, szybki, ograniczony do klatki piersiowej. Taki sposób oddychania sygnalizuje ciału zagrożenie, nawet jeśli nie ma realnego niebezpieczeństwa.
Przeponowy, spokojny oddech to sygnał: „jestem bezpieczny”. To aktywacja nerwu błędnego – najdłuższego nerwu w ciele, odpowiedzialnego za wyciszanie układu współczulnego (walki/ucieczki). Praktykuj 4-sekundowy wdech przez nos i 6–8-sekundowy wydech przez usta. To rytm, który resetuje ciało.
Dobrze jest wykonywać to wieczorem, przed snem, ale też w ciągu dnia – nawet 3 minuty mogą odmienić samopoczucie i rozpuścić napięcie w plecach.
3. Ruch somatyczny i rozluźnianie powięzi: Daj ciału głos
Ciało chce się poruszać, ale nie zawsze potrzebuje siłowni. Czasem potrzebuje wolnego, świadomego ruchu, w którym uwaga podąża za odczuciem.
Somatyka to praktyka, w której uczymy się czuć ruch, a nie tylko go wykonywać. Inspiracje możesz czerpać z metod Feldenkraisa, TRE (Trauma Releasing Exercises), czy ruchu intuicyjnego – tam, gdzie ciało samo prowadzi.
W powięziach (tkankach otaczających mięśnie) zapisywane są emocje, napięcia, traumy. Delikatne kołysanie, pulsowanie, mikroruchy z oddechem to często jedyny język, jakim ciało potrafi wyrazić to, co przez lata było tłumione. Regularna praktyka – choćby 10 minut dziennie – potrafi rozpuścić głęboko ukryte napięcia.
4. Masaż i praca z ciałem: Dotyk, który leczy
Dotyk to jedna z najbardziej niedocenianych form komunikacji i regulacji. Profesjonalny masaż to nie tylko rozluźnienie mięśni – to okazja, by ciało poczuło się zauważone, zaopiekowane, bezpieczne. Terapia manualna może uwolnić z ciała napięcia, których nie da się rozluźnić wolą ani ruchem.
Głębokie techniki pracy z powięzią, terapia punktów spustowych, masaż klasyczny czy integracyjna praca z ciałem mogą przywrócić czucie tam, gdzie wcześniej była tylko zbroja. Dla wielu osób masaż to pierwszy krok ku temu, by w ogóle zacząć czuć siebie – to forma somatycznej obecności, która nie potrzebuje słów.
5. Praca z traumą: Gdy ból to coś więcej niż napięty mięsień
Czasem ciało krzyczy, bo nie mogło krzyczeć wtedy, gdy działo się coś trudnego. Trauma nie zawsze przyjmuje formę dramatycznych wydarzeń – często to rzeczy „zwykłe”: długotrwały stres, ignorowanie emocji, bycie niewidzialnym.
Ciało reaguje zamrożeniem, zbroją, bólem. Terapie takie jak Somatic Experiencing, IFS (Internal Family Systems) czy EMDR pozwalają zintegrować bolesne doświadczenia i dać ciału sygnał: to już przeszłość, jesteś bezpieczny.
To nie szybka droga, ale głęboka – i dla wielu przełomowa. W momencie, gdy ciało przestaje być więźniem nieprzeżytej przeszłości, pojawia się przestrzeń na prawdziwe uzdrowienie.
6. Praktyki uziemiające i regulujące układ nerwowy: Znajdź oparcie
Ciało potrzebuje zakorzenienia. Gdy jesteśmy w głowie, oderwani od siebie, oddech się spłyca, mięśnie napinają, pojawia się lęk, napięcie, bóle pleców. Praktyki uziemiające pomagają wrócić do tu i teraz.
Może to być spacer boso po trawie, opieranie się plecami o drzewo, kąpiel leśna, głębokie siedzenie z oddechem, ciepły koc wieczorem, pisanie dziennika, spokojna herbata bez telefonu.
Proste rytuały, które mówią układowi nerwowemu: nie musisz już walczyć. Takie chwile codziennego ugruntowania obniżają poziom kortyzolu, poprawiają sen i działają regenerująco głębiej niż niejedna pigułka przeciwbólowa.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
Dlaczego prawidłowe oddychanie to klucz do zdrowia i długowieczności
Kiedy mówimy o zdrowiu i długowieczności, najczęściej na myśl przychodzą: zbilansowana dieta, aktywność fizyczna, relacje społeczne i sen. Ale jedno z najważniejszych narzędzi profilaktyki i uzdrawiania jest tak oczywiste, że je pomijamy: oddech.
Podsumowanie
Plecy nie bolą nas tylko dlatego, że źle siedzimy. Czasem bolą, bo od lat dźwigają ciężar, który wcale nie należy do nas. Nosimy w sobie cudze oczekiwania, odpowiedzialność, za którą nikt nas nie przeprosił, napięcia, których nie potrafiliśmy zrzucić, bo nikt nas tego nie nauczył.
Plecy stają się miejscem, gdzie kumuluje się nie tylko stres dnia codziennego, ale też emocje przejęte od innych — lęki naszych rodziców, niewypowiedziany gniew, niezamknięte żale i wszystkie te historie, które woleliśmy zepchnąć w cień, by przetrwać.
Ból pleców może być sygnałem, że czas oddać to, co nie jest nasze. Że nadszedł moment, by przestać dźwigać więcej, niż jesteśmy w stanie. By poczuć siebie na nowo — nie jako kogoś, kto ma sprostać wszystkiemu, ale jako żywą, czującą istotę, której ciało domaga się wysłuchania.
Uzdrowienie zaczyna się tam, gdzie kończy się udawanie, że wszystko jest w porządku. Ciało nie kłamie — i kiedy plecy zaczynają mówić językiem bólu, warto wreszcie wsłuchać się w to, co przez tyle lat próbowały nam powiedzieć..
#udostępniono zdjęcia dzięki uprzejmości unsplash.com
Przypominam Ci o swoim koncie na BayCoffee, czyli platformie do wspierania internetowych twórców. Klikając w link poniżej, możesz wesprzeć moją działalność stawiając mi wirtualną kawę.
