Wewnętrzny kontroler: Jak (nie) kontroluje nasze życie
Wewnętrzny kontroler pełni niezwykle istotną rolę w naszym życiu psychicznym, wpływając na nasze codzienne wybory, zachowania i reakcje emocjonalne. Często staje się on głównym decydentem, sterującym naszymi krokami w trosce o bezpieczeństwo i spójność. Jednakże, gdy wewnętrzny kontroler staje się zbyt dominujący, może naruszyć nasze relacje, ograniczyć spontaniczność, a nawet prowadzić do chronicznego stresu. Z drugiej strony, brak kontroli nad nim może prowadzić do chaosu i dezorientacji w życiu. W tym artykule dowiesz się, jak wewnętrzny kontroler kształtuje nasze życie oraz jakie korzyści płyną z nauki współpracy z nim, byśmy mogli kierować naszym życiem z większą świadomością i spokojem umysłu.
Marek Aureliusz, rzymski cesarz i filozof stoicki, wyraził mądrość, która może być kluczowa dla naszego psychicznego dobrostanu.
Jego słowa, są przypomnieniem, że wiele naszych cierpień i niepokojów wynika z prób kontrolowania rzeczy, które są poza naszym zasięgiem.
To stwierdzenie odnosi się do prawdy, że życie jest pełne niepewności i niespodzianek. Czasami zdarzają się sytuacje, które są poza naszym zasięgiem kontrolowania, takie jak zmiany w środowisku, decyzje innych ludzi czy losowe zdarzenia.
Właśnie na te rzeczy często skupiamy swoją uwagę i energię, próbując zmieniać to, co jest niezmienne.
Jednak martwienie się i próby kontrolowania tych niekontrolowalnych rzeczy nie przynoszą nam ulgi ani zmiany sytuacji.
Wręcz przeciwnie, mogą prowadzić do stresu, lęku i frustracji. Zamiast tego, zgodnie z filozofią stoicką, możemy nauczyć się akceptować to, co niezależne od naszej kontroli, i skupić się na tym, co możemy kontrolować – naszych myślach, postawach i działaniach.
Poprzez praktykowanie akceptacji i skupienie się na tym, co w naszej mocy, możemy osiągnąć większy spokój umysłu i lepszy psychiczny dobrostan.
To właśnie nauka odcinania się od martwienia się o niekontrolowalne rzeczy może pomóc nam znaleźć równowagę i spokój w niestabilnym świecie.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
Radykalna akceptacja: Jak odnaleźć akceptację dla siebie i świata
Radykalna akceptacja to termin, który może budzić wiele pytań i wątpliwości. Czy to znaczy, że musimy się godzić ze wszystkim, co nam się przydarza? Czy to oznacza rezygnację z marzeń i celów? Czy to jest forma ucieczki od problemów? A może to jest sposób na zmniejszenie cierpienia i poprawę jakości życia?
Do czego prowadzą próby kontrolowania czegoś co jest poza naszą kontrolą
Badania naukowe w dziedzinie psychologii i psychiatrii potwierdzają, że próba kontrolowania rzeczy, które są poza naszym zasięgiem, może przyczyniać się do różnych problemów psychicznych i emocjonalnych.
Wiele naszych cierpień i niepokojów może wynikać właśnie z tej niezdolności do zaakceptowania niepewności i braku kontroli nad pewnymi aspektami życia.
Badania sugerują, że osoby, które mają tendencję do nadmiernego kontrolowania swojego otoczenia, doświadczają częściej problemów zdrowia psychicznego, takich jak depresja, lęki czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.
Kiedy próbujemy kontrolować wszystko wokół siebie, nasza uwaga i energia są stale skupione na tym, co niezależne od nas, co może prowadzić do przemęczenia psychicznego i pogorszenia naszego samopoczucia.
Ponadto, próba kontrolowania wszystkiego może prowadzić do poczucia bezsilności i frustracji, gdy napotykamy sytuacje, które są poza naszym zasięgiem.
To poczucie bezradności może wzmagać nasz stres i lęk, utrzymując nas w cyklu negatywnych myśli i emocji.
W kontekście chorób psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe, próba kontrolowania wszystkiego może być także mechanizmem obronnym, mającym na celu zmniejszenie lęku i niepokoju.
Jednakże, w dłuższej perspektywie, może to prowadzić do nasilenia objawów tych zaburzeń oraz utrudniać skuteczne radzenie sobie z nimi.
W związku z tym, naukowcy i terapeuci zalecają praktykę akceptacji i elastyczności psychicznej jako sposobów radzenia sobie z niepewnością i brakiem kontroli.
Przyjęcie podejścia akceptującego do rzeczywistości, wraz z koncentracją na tym, co w naszej mocy kontrolowania, może prowadzić do lepszego psychicznego samopoczucia i zmniejszenia ryzyka problemów zdrowia psychicznego.
Kim jest wewnętrzny kontroler
Wewnętrzny kontroler to jedna z subosobowości występujących w ramach modelu psychoterapeutycznego znanej jako Internal Family Systems (IFS) Therapy.
W kontekście tej terapii, wewnętrzny kontroler jest jednym z aspektów wewnętrznego systemu psychicznego, który zajmuje się ochroną, kontrolą i zarządzaniem emocjami oraz niektórymi zachowaniami. Oto bardziej szczegółowe omówienie:
Rola wewnętrznego kontrolera:
- Wewnętrzny kontroler jest często postrzegany jako strażnik lub opiekun wewnętrznego systemu psychicznego, który stara się kontrolować i zarządzać emocjami oraz zachowaniami, aby chronić inne części osobowości przed doświadczeniem bólu, traumy lub trudności.
- Jest to często aspekt osobowości, który stara się utrzymać pozory kontroli i siły, nawet w sytuacjach, gdy inne części osobowości czują się zagrożone lub niespokojne.
- Wewnętrzny kontroler może manifestować się poprzez nadmierne panowanie nad emocjami, unikanie ryzyka czy konfliktów, oraz stawianie wysokich oczekiwań i wymagań zarówno sobie, jak i innym.
Rola w terapii IFS:
- Terapia IFS zakłada, że każda osoba składa się z wielu różnych subosobowości, z których każda ma swoje własne cele, potrzeby i strategie przetrwania. Wewnętrzny kontroler jest jedną z tych subosobowości.
- Celem terapii IFS jest zrozumienie, akceptacja i harmonizacja różnych części osobowości, w tym wewnętrznego kontrolera, aby osiągnąć większą równowagę i spokój psychiczny.
- Podczas terapii IFS, terapeuta pomaga klientowi zidentyfikować, zrozumieć i nawiązać kontakt z wewnętrznym kontrolerem oraz innymi subosobowościami, aby zbadać, dlaczego dany aspekt osobowości pełni swoją rolę i jakie są jego pozytywne i negatywne skutki dla klienta.
- Celem terapii jest również wspieranie klienta w rozwijaniu elastyczności psychicznej, umiejętności radzenia sobie z trudnościami i budowania zdrowszych strategii funkcjonowania, które uwzględniają potrzeby i cele różnych części osobowości.
W ten sposób, terapia IFS integruje wewnętrznego kontrolera jako istotny element wewnętrznego systemu psychicznego klienta, wspierając proces zrozumienia, akceptacji i transformacji tej subosobowości oraz osiągnięcia większej harmonii i spokoju psychicznego.
Czego nie możemy kontrolować
Próbujemy kontrolować wiele różnych życiowych elementów, które mogą mieć istotne znaczenie dla naszego dobrostanu, ale często są poza naszym zasięgiem kontrolowania. Oto kilka przykładów:
Zdrowie: Chociaż możemy podejmować działania mające na celu dbanie o nasze zdrowie, takie jak zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i unikanie szkodliwych substancji, nie mamy pełnej kontroli nad naszym zdrowiem. Nie możemy zapobiec wszystkim chorobom czy wypadkom, które mogą się wydarzyć.
Kariera: Często dążymy do osiągnięcia sukcesu zawodowego i stabilności finansowej, ale wiele czynników, takich jak zmiany w branży, gospodarce czy polityce firmy, mogą wpływać na naszą karierę. Nie możemy kontrolować wszystkich czynników zewnętrznych, które mogą wpłynąć na naszą ścieżkę zawodową.
Relacje interpersonalne: Próba kontrolowania relacji z innymi ludźmi może prowadzić do konfliktów i napięć. Nie mamy pełnej kontroli nad zachowaniem innych osób ani nad tym, jak będą reagować na nasze działania. Nie możemy również zapobiec niektórym zawirowaniom w relacjach, które mogą się zdarzyć.
Przeszłość i przyszłość: Nie możemy zmienić tego, co już się wydarzyło w przeszłości, ani też w pełni przewidzieć, co się wydarzy w przyszłości. Staramy się czasem kontrolować przeszłość poprzez analizę błędów czy wybaczanie sobie, ale nie zawsze jest to możliwe. Podobnie, próba kontrolowania przyszłości może prowadzić do lęku i niepokoju, gdyż wiele rzeczy pozostaje poza naszym zasięgiem przewidywania.
Warunki naturalne: Pogoda, zmiany klimatyczne czy katastrofy naturalne są poza naszym zasięgiem kontrolowania, ale mogą mieć znaczący wpływ na nasze życie i codzienne funkcjonowanie.
Wydarzenia losowe: W życiu zdarzają się rzeczy, które są poza naszą kontrolą, jak nagłe choroby, wypadki czy straty finansowe. Pomimo starań, nie możemy zapobiec wszystkim nieoczekiwanym wydarzeniom.
Te elementy życia są tylko kilkoma przykładami tego, co próbujemy kontrolować, ale co często wykracza poza nasze możliwości.
Ważne jest, abyśmy zdawali sobie sprawę z tego, co jest w naszej mocy kontrolowania, i nauczyli się akceptować to, co niezależne od naszej kontroli.
Co jest pod naszą kontrolą
Według stoickiej filozofii, istnieją pewne aspekty życia, które są w naszej kontroli, zwane „ta hēmin” (to, co jest w naszej mocy). Oto kilka kluczowych elementów, które są uznawane za w naszej kontroli:
Nasze myśli: Jesteśmy w stanie kontrolować nasze myśli, wierzenia i przekonania. Możemy wybierać, w jaki sposób interpretujemy sytuacje i jak na nie reagujemy.
Nasze postawy: Mamy kontrolę nad naszymi postawami i reakcjami emocjonalnymi. Możemy wybierać pozytywne podejście i reagować na wyzwania z determinacją i opanowaniem.
Nasze działania: Jest w naszej mocy kontrolować nasze działania i wybory życiowe. Możemy podejmować decyzje i podejmować konkretne kroki w celu osiągnięcia naszych celów.
Nasze wartości: Możemy kontrolować nasze wartości i priorytety życiowe. Możemy wybierać, co uważamy za ważne i jak chcemy przeżyć nasze życie zgodnie z tymi wartościami.
Nasze postawy wobec przeciwności: Mamy kontrolę nad naszym podejściem do trudności i przeciwności losu. Możemy wybierać, czy będziemy traktować je jako okazję do nauki i rozwoju, czy jako powód do załamania się.
Podstawowa idea stoicyzmu polega na tym, żeby skupić się na tych aspektach, które są w naszej mocy kontrolowania, i akceptować to, co poza naszym zasięgiem.
Poprzez koncentrację na tym, co w naszej mocy, możemy osiągnąć większy spokój umysłu i zwiększyć naszą zdolność do radzenia sobie z niepewnością i zmianami życiowymi.
Nawyk kontroli vs nawyk akceptacji
Nawyk akceptacji a nawyk kontroli to dwa różne sposoby reagowania na świat i radzenia sobie z życiowymi sytuacjami,
Nawyk akceptacji polega na przyjmowaniu rzeczywistości taką, jaka jest, i reagowaniu na nią w sposób elastyczny i otwarty.
Z kolei nawyk kontroli polega na dążeniu do zarządzania i kontrolowania wszystkim wokół nas, nawet jeśli nie mamy nad tym pełnej kontroli.
Rozwijanie nawyku akceptacji polega na świadomym trenowaniu umysłu, aby przyjmować rzeczywistość bez zbędnego oporu i frustracji.
Z kolei nawyk kontroli często prowadzi do nadmiernego stresu, lęku i niezadowolenia, ponieważ wiele rzeczy w życiu jest poza naszą kontrolą, a próba kontrolowania wszystkiego może być wysoce nieefektywna i męcząca.
Związki między nawykiem akceptacji a budowaniem nowych połączeń neuronalnych można wyjaśnić przez pryzmat plastyczności mózgu.
Nasz mózg ma zdolność do ciągłego przekształcania się i tworzenia nowych połączeń neuronowych, które odpowiadają za nasze myśli, zachowania i nawyki.
Kiedy praktykujemy nawyk akceptacji, ćwiczymy mózg w przyjmowaniu nowych perspektyw i reakcji na życiowe sytuacje.
To prowadzi do budowy nowych, bardziej elastycznych połączeń neuronowych, które sprzyjają zdrowemu funkcjonowaniu psychicznemu i emocjonalnemu.
Z drugiej strony, nawyk kontroli może prowadzić do utrzymywania starych, niekorzystnych połączeń neuronalnych, które są związane z nadmiernym stresem, lękiem i frustracją.
Próba kontrolowania wszystkiego może utrwalać te negatywne wzorce myślenia i reakcji, które nie służą nam dobrze.
Dlatego istotne jest przecięcie tych starych, niekorzystnych połączeń neuronalnych poprzez praktykowanie nawyku akceptacji i elastyczności psychicznej.
Poprzez regularną praktykę nawyku akceptacji, możemy budować nowe połączenia neuronalne, które wspierają zdrowe funkcjonowanie psychiczne i emocjonalne.
To pozwala nam lepiej radzić sobie z trudnościami życiowymi i osiągać większy spokój umysłu i satysfakcję z życia.
PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ:
Jak odseparować się od własnego ego
Poznaj skuteczne strategie i praktyki, które pomogą Ci przekroczyć granice ego i doświadczyć głębszej harmonii oraz autentyczności w swoim życiu. Przygotuj się na podróż w głąb siebie, gdzie odkryjesz skarb w postaci głębokiego spokoju i radości, poza zwykłymi ograniczeniami własnego umysłu.
Polecana książka
Książka „Myśl jak rzymski cesarz: Praktykuj stoicyzm Marka Aureliusza” autorstwa Donalda Robertsona to inspirujący przewodnik po starożytnym filozoficznym nurcie stoicyzmu, którego celem jest pomóc czytelnikom odnaleźć spokój i zrównoważenie w życiu codziennym.
Robertson doskonale wnika w filozofię Marka Aureliusza, starożytnego cesarza i jednego z najwybitniejszych myślicieli stoickich.
Dzięki swojej klarownej analizie i praktycznym wskazówkom, autor przekłada nauki stoicyzmu na język współczesnego czytelnika, pokazując, jak można je zastosować w dzisiejszym świecie.
Książka skupia się na różnych aspektach życia, takich jak radzenie sobie ze stresem, kontrola emocji, dążenie do celów i budowanie znaczenia w codziennych działaniach.
Robertson wyjaśnia kluczowe pojęcia stoicyzmu, takie jak akceptacja, cnota, czy kontrola nad myślami, i pokazuje, w jaki sposób można je stosować, aby osiągnąć życiową równowagę.
Jego przystępny styl pisania sprawia, że nawet osoby niezaznajomione z filozofią łatwo zrozumieją zasady stoicyzmu i będą mogły zacząć je stosować w praktyce.
Książka ta jest nie tylko źródłem mądrości i inspiracji, ale także praktycznym przewodnikiem, który może pomóc czytelnikom przetrwać trudności życiowe i osiągnąć duchowe bogactwo.
Podsumowanie
Podsumowując, w ramach modelu psychoterapii Internal Family Systems (IFS) oraz ogólnie w kontekście rozwoju osobistego, ważne jest zrozumienie, że żadna z części osobowości, czyli subosobowości, nie powinna przejmować całkowitej kontroli nad całością naszego psychicznego systemu.
Każda subosobowość ma swoje unikalne cele, wartości i potrzeby, które muszą być uwzględnione i zintegrowane w całość.
Ważne jest więc podejście zintegrowane, oparte na zrozumieniu i równowadze między różnymi subosobowościami. Nie chodzi o eliminowanie czy tłumienie żadnej z nich, ale o stworzenie przestrzeni dla współpracy i współistnienia różnych aspektów naszej osobowości.
Kluczowym elementem jest wyjście ponad ego i perspektywę jednej subosobowości, aby móc zobaczyć siebie z punktu widzenia ponadosobowego Ja, które jest świadome i zintegrowane.
To umożliwia zrozumienie siebie w sposób całościowy, ze wszystkimi jej aspektami i złożonościami.
Integracja różnych subosobowości oraz rozwój świadomości ponadosobowego Ja prowadzą do większej harmonii, spokoju i równowagi psychicznej.
Pozwala to na bardziej autentyczne i pełne życie, ponieważ każda część naszej osobowości może wyrazić się i być akceptowana w sposób zdrowy i konstruktywny.
Czekam na Wasze komentarze i opinie na ten temat! Dzielcie się swoimi myślami, a razem zastanowimy się, jakie podejście może naprawdę prowadzić nas ku autentycznemu samorozwojowi i spełnieniu.
#udostępniono zdjęcia dzięki uprzejmości unsplash.com
Przypominam Ci o swoim koncie na BayCoffee, czyli platformie do wspierania internetowych twórców. Klikając w link poniżej, możesz wesprzeć moją działalność stawiając mi wirtualną kawę
